تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد اکوتیپ های مختلف رازیانه (Foeniculum vulgare L.)

به‌منظور بررسی تغییرات عملکرد اکوتیپ­های مختلف گیاه دارویی رازیانه تحت تأثیر تنش خشکی، آزمایشی مزرعه­ای در سال 1392 به‌صورت کرت­های خردشده در قالب بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در پاکدشت اجرا گردید. عامل اصلی (کرت­های اصلی) شامل 3 سطح آبیاری 80، 140 و 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، به ترتیب به‌عنوان شاهد (آبیاری نرمال)، تنش متعادل و تنش شدید بود. عامل فرعی (کرت­های فرعی) را 51 اکوتیپ رازیانه تشکیل داد. در این بررسی نتایج نشان داد که تنش متعادل باعث افزایش مقدار اسانس در دانه می­شود. همچنین نتایج بیانگر معنی­دار بودن اثر سطوح مختلف آبیاری بر وزن خشک کل اندام هوایی (در سطح احتمال 5 درصد)، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و مقدار اسانس (در سطح احتمال یک درصد) گردید. مقایسه میانگین­ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری نرمال به دست آمد. مقایسه میانگین اکوتیپ­ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه مربوط به اکوتیپ الموت و کمترین مقدار مربوط به اکوتیپ­های تفرش و یزد بود. مقایسه میانگین اثرات آبیاری بر صفت مقدار اسانس نیز نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در دانه مربوط به تیمار تنش متعادل است. اثرات متقابل آبیاری در اکوتیپ برای صفت وزن خشک کل اندام هوایی در سطح پنج درصد و برای صفت مقدار اسانس در سطح یک درصد معنی­دار بود. همچنین مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که بیشترین مقدار اسانس مربوط به اکوتیپ مشکین‌شهر در تنش متعادل بود.